122
قزیل گول ابریم ابریم گل سرخ فراوون و فراوون
کسیلده تاب و صبریم صبر و تحملم دیگرتمام شد
یاروم گزن یرلرده در جایی که یارم قدم می زند
قازولسون منیم قبریم قبر مرا کنده و مرا خاک کنید
-------------
126
گوگ آت کیشنه ده گلده اسب خاکستری شیهه زد و آمد
بوخاو دیشله ده گلده بوخاو را گاز گرفت و آمد
قوربان اولوم قارداشا قربان برادرم بگردم که
تویون باشلاده گلده عروسی اش را شروع کرد و آمد
-------------
130
باغچا باروندان اولدوم از میوه های باغ محروم شدم
هیوا ناروندان اولدوم از انار و به اش محروم شدم
گیجه لر یوخوم گلمز شبها خوابم نمی برد
گوندوز کارومدان اولدوم روز ها از کارم موندم
---------------
134
آق که لک ، ساره که لک خربزه سفید و خربزه زرد
چرخی سی نی ده فلک الهی چرخت بشکند فلک
یانصیب و یا قسمت یا نصیب و یا قسمت که
بیرده بیر بیرین گورک آیا بازهم همدیگر را ببینیم
--------------
138
بو باغا گیرن اوغلان پسری که به این باغ آمده ای
قزیل گول درن اوغلان پسری که گل سرخ چیده ای
خبر که عییب دگیل با خبر باش که عیب نِیست
بیلزلیک گوره ن اوغلان اگر النگوی مرا پیدا کرده ای
--------------
142
بوباغا گیرمه میشم به این باغ داخل نشده ام
قزیل گول درمه میشم گل سرخ نچیده ام
خبر که عییب دگیل خبر دادن که عیب نِیست
بیلرزیک گورمه میشم النگوی ترا پیدا نکرده ام
--------------
146
بیلزلیگه تاپانا به کسی که النگوی ترا بیابد
نمه ورری موشتولوق چه چیز مژدگانی می دهی ؟
بیلرزیگه تاپانا به کسی که النگوی مرا بیابد
جانوم وررم موشتولوخ جانم را مژدگانی می دهم
--------------
150
قاراقیز آی قارا قز ای دختر سیاه ،دختر سیاه
قارا زلفی تارا قز زلفان سیاهت را شانه کن
بیرگجه مهمان اولسک اگر شبی مهمانت شوم
منزلی میز هارا قز کجا مرا منزل می دهی؟
-------------
154
آق اوغلان آی آق اوغلان ای پسر سفید ، پسر سفید
دوداقه قیماق اوغلان که لبهایت مانند قیماق است
بیرگجه مهمان اولسای اگر شبی مهمانم شوی
منزلی میز باغ اوغلان ترا در باغ منزل می دهم
××××××××××××
×××××××××
×××××
ال ال اپه نه
الدن چخده که پنه
سایوم سویوم ساق ساق قان
چله دیده چک بونه
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
آت تولده کووچه باغا توی کوچه باغ پرید
کوچه باغدان یل چیخده از توی کوچه باغ باد آمد
قرمیزه دونله قیز چیخده یک دختر کت قرمز پیدا شد
ال آتدوم دویمه سین قیردیم دست زدم و دکمه اش را کندم
اوت دوم دویمه سین تیکدیم نشستم دکمه اش را دوختم
اوردا منی گوردولر آنجا مرا دیدند
شاها خبر وردیلر به شاه خبر دادند
شاها خبر گیدن جک تا خبر به شاه برسه
شادان خبر گلن جک و از شاه خبر بیاد
ایکی خوروز ا للشده دوتا خروس جنگیدند
بیره قانا بولاشده یکیش خونین و مالین شد
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
او اووه قاشدوم توتون ده به آن اتاق دویدم پر ازدود بود
بو اووه قاشدوم توتون ده به این اتاق دویدم پر از دود بود
ساره قلیجیم بوتون ده شمشیر زرد رنگم سا لم است
اصفا هانی بیچاقه خنجر ساخت اصفهان
توت ده الیم دورقاده گرفت بدستم و آنرا زخمی کرد
یاق گتیری یاق لی یک روغن بیاورید تا روغن مالی کنیم
دسمال گتی ری باقلی یک دستمال بیاورید تا زخم را ببندیم
دسمال دووه بوینوندا دستمال به گردن شتر است
دووه کاشان یولوندا شتر براه کاشان رفته است
کاشان یوله سربسر در سرتا سر راه کاشان
ایچینده ماهه گه زر ماهی (نام خانم زیبایی است )گشت و گذار می کند
ماهه دان اولده بیر اوغلان از آن ماهی خانم پسری بدنیا آمد
آدون قویدولار نورعله اسمش را نورعلی گذاشتند
نورعله گید ده اودونا نورعلی برای گردآوری هیزم به صحرارفت
غارغا بات ده بودونا چنگال کلاغ به گوشت رانش فرو رفت
غارقا دگیل قمیش ده کلاغ نیست نی خیزران است
بش بارماقوم گوموش ده پنج انگشتم از نقره است
کوش شکچی گور فرش توخور ساربان در حال بافتن فرش است
منیم کوچوک قارداشوم برادر کوچک من
شاه کلامون دان اوخور در حال خواندن کلام شاه است .
69
بو داغدا جیران گه زر در کوهستان آهو گردش می کند
ال ایاقین داش اه زر دست و پایش را سنگ مجروح میکند
من سنه نی له میشم من بتو چه کرده ام ؟
سن مندن کنار گه زر که تو از من کناره می گیری ؟
-----------------
73
دامنا دوران آق چادور با چادر سفید بر بام ایستاده ای
حاصاروموز باغچادور در خانه مان باغچه ای داریم
گل میشدی گول ده ری آمده بودی گل بچینی
آچول مویوب غونچادور گلها باز نشده و غنچه هستند .
-----------------
77
دامنان داما داموموز بامهای خانه مان بهم مرتبط است
قانشاردور ایوانوموز ایوانهای ما روبروی یکدیگر است
سن اوردان چخ من بوردان تو از آنجا در بیا و من از اینجا
کور اولسون دوشمانوموز تا چشمان دشمنانمان کور شود .
-------------------
81
اوتورموشدوم ایش اوسته بر سر کار قالیبافی نشسته بودم
گون دوشده کوجه اوسته که نور آفتاب بر چوب کوجی(چوب قالبافی) افتاد
دی دی لر یاروم گلده خبر دادند یارم می آید
موشتولوخ گوزوم اوسته مژدگانی بروی چشمم .
85
سو گلر لوله لوله آب لوله کنان جریان دارد
یار گلر گوله گوله یارم خنده کنان می آید
ایپک دسمال الینده دستمال ابریشمی بدستش دارد
گول ترین سیله سیله دانه های عرق صورتش را پاک می کند.
-------------------
89
آق چنار ، قوشا چنار ای چنار سفید ، چنارهای زوج
دایا باش باشا چنار سرهایتان را به یکدیگر تکیه دهید
قارداش گلیب گچنده وقتی برادرم آمده عبور می کند
یارپاخ توک ، دوشه چنار با ریختن برگ ، راهش را فرش کنید
---------------
93
سماوار آلموشام اوچ قیشلی دورا سماور خریدم سه پایه واسته
تورانه سووموشم ، شیرینه بورا به توران دل بسته ام، شیر آنرا را بگرداند
سماوار آلموشام ، شیره اوزوندن سماور خریدم شیرش از خودشه
تورانه سووموشم ، اوپم گوزوندن بتوران دلبستم از چشمانش ببوسم
سماوار آلموشام شیره بولغاردان سماور خریدم شیرش بلغاری
تورانه سووموشم ، اوپم لوپ لاردان به توران دلبستم از لپش ببوسم
---------------------
100
آفتافانه دولدوردوم آفتابه را پر کردم
دولدوروب دالدا دوردوم پرکردم و عقب ایستادم
بی وفا یار الیندن از دست یار بی وفا
لاله رنگیم سولدوردوم رنگ لاله گونم زرد شد
--------------------
104
ساماواری شیری یم شیر سماورم من
آچولموش باغ گولی یم مثل گل باز نشده (غنچه) باغم من
بیر یاندان یاخون قونشه از یک سو همسایه نزدیک بهم علاقه داره
بیر یاندان ایستک لی یم از آنور هم خواستگار دارم
--------------
108
آفتافا دوله نیل دن آفتابه پر از رنگ نیلی است
ایسترم جان و دلدن ترا از جان و دل می خواهم
ایکی گویون بیر اولسا اگر دوقلب یکی باشند
نجه دویار بیر بیردن چگونه از هم سیر می شوند ؟
---------------
112
گویده قارالان بولوت ابری که در آسمان سیاه کرده ای
رنگه سارالان بولوت ابری که در آسمان زرد می شوی
یاره یاردان آیوردی یاری را از یارش جدا کردی
اینده آرالان بولوت حالا دیگر از هم باز شو
--------------
116
دامنان داما گل میشم از بامی به بامی برآمده ام
گول درماغا گلمیشم برای چیدن گل آمده ام
بیرجوت مارالوم ایتیب یک جفت آهویم گم شده
آختارماغا گلمیشم برای پیدا کردنشان آمده ام
آلا گوزلی جیرانه آهوی سیاه چشمم را
آختارماغا گلمیشم برای پیدا کردنش آمده ام
-------------
1
آغاج آت دوم آلمیا چوبی بدرخت سیب انداختم
آلما گوی ده قال میا تا سیب بر درخت نماند
قاقام منه قوچ قویوب پدرم مرا پسر آورده است
قزلر قصیر قال میا تا دختران بی فرزند نمانند .
--------------
5
دگیرمان آسته ده ره زیر آسیاب دره است
سو گلر ده گر په ره آب به پره ها می خورد
بیلدی قزی اوشاق ده میدانستی دخترت کوچک است
پس ندن وردی اه ره پس چرا شوهرش دادی ؟
--------------
9
تپه باشه توز اولور سر تپه گرد و خاک می شود
دسته دسته قز اولور دختران دسته دسته می آیند
اگیل دسمالی گوتور خم شو و دستمالت را بردار
من گوتوسم سوز اولور اگر من بردارم حرف در می آورند .
---------------
13
دگیرمان آسته چیچک زیر آسیاب گلزار است
گیدک اوردا گول بیچک برویم در آنجا گل بچینیم
یقیلی گیدک چوله رفقا جمع بشید بریم صحرا
اوتورک شراب ایچک بشینیم و شراب بنوشیم
17
تپه باشه بادام شا در بالای تپه بادام زار است
یل وورا په رین آچا باد بزند و برگهایش راباز کند
قوربان اولوم قارداشا من به قربان برادری بروم
دولانا قاپوم آچا که سری به خانه ام بزند .
---------------
21
دگیرمان آسته پان نار در زیر آسیاب پان ها[1] هستند
دسته باقلویوب خان لار خان ها دسته دسته می روند
یاروم کوسوب گیدیره یارم قهر کرده و می رود
قی ته رین موسلمان لار ای مسلمانها او را بر گردانید .
----------------
25
گوگ آت بیچین ده گه زر اسب خاکستری در دشت می گردد
بوخاو قچ چینده گه زر با پای طناب بسته اش می گردد
من قوربانام او یارا من به قربان آن یاری بشوم
خان لار ایچینده گه زر که در میان خان ها میگردد .
-----------------
29
پنجه ره ده اوزوم وار در کف پنجره انگور هست
قیل له سه جک گوزوم وار چشمی بدرشتی حبه های آن دارم
بیر کی شی نین بش اوغله مردی پنج پسر دارد
میرزاسی نان سوزوم وار من با پسر باسوادش حرف دارم .
-----------------
33
همدان چوله اکیل ده بیابان همدان کاشته شد
تیرغلافه ( تیلگرافه ) چه کیل ده تیرهای تلگرافش نصب شد
اوغلان سو وه قیز سووه وقتی آندو همدیگر را بخواهند
اولارا کیم وکیل ده ؟ لازم نیست کسی برای اونا وکیلی بکند
------------------
37
قزیل گول ارسین ارسین گل سرخ ها دسته دسته اند
قزیل گوله کیم درسین ؟ گل را چه کسی می چیند ؟
قزیل گوله ده ره نه الهی کسی که این گل را بچیند
خدا مطلبین ورسین خدا مطلبش را برآورده بکند .
----------------
41
آفتافا دو له نیل دن آفتابه پر از رنگ (آبی) است
سن دوداخ دان من دیل دن تو از لبهایت و من از ته دلم
بو ایکی سه بیر اولا وقتی دل و زبان یکی بشوند
نجه آیرولک بیر بیردن ؟ چطور از همدیگر جدا شویم ؟
-----------------
45
آق چرقتین باغلاما چارقد سپیدت را بر سرت نبند
گوزین قوربان آغلاما قربان چشمانت شوم گریه نکن
گیدرم گنه گل لم میروم ولی بازهم برمیگردم
یادلارا بل باغلاما مبادا به غریبه ها دل ببندی .
-----------------
49
حیاط دا گول آغاجه درخت گل در حیاط خانة ما
گولون باشوندا تاجه بربالای سرش تاجی از گل دارد
گونوم بیر گون اولایده امیدوارم روزی را ببینم
یارا دی سین لر حاجه که به یارم حاجی بگویند .
----------------
53
آی دولانا دولانا ماه چرخید و چرخید تا نورش
دوشده بیزیم دالانا بر دالان خانة ما افتاد
آند ایچ میشم قرآنا من به قرآن قسم خورده ام
گیدم خوشگل اوغلانا که با پسر خوشگلی ازدواج کنم
-----------------
57
اوتورموشدوم ایش اوسته سرکار قالیبافی ام نشسته بودم
گون دوشده دیزیم اوسته که آفتاب بر روی زانویم افتاد
سفردن گه لن اوغلوم ای پسرم که از سفر آمده ای
خوش گلدین گوزووم اوسته خوش آمدی ، قدمت به چشمم .
-------------------
61
گوله گیدن بیر جوت غاز غازها که به آبگیر پرواز میکنید
سروانین درجه سین یاز درجة سروانی بنویسید
خدا ورسین بیر اوغلان خدا به من پسری بدهد
وریم ایسلاما سرباز برای خدمت به سربازی بفرستم
-----------------
65
قوز آغاجه ده گیلم درخت گردو نیستم
هر گه لنه اگیلم که به هرکسی خم بشوم
اگیل اووزی نن اوپوم خم شو رویت را ببوسم
من اوزگه سه ده گیلم من که غریبه نیستم
-----------------
در تنظیم این اشعار از حافظه شفاهی مادر مهربانم خانم مریم (هاجر) کمیجانی استفاده کرده ام وتک تک این ابیات را ایشان با لحن و آهنگ خود خوانده و من یادداشت کرده ام . ( م . کمیجانی جاویدراد )[1] معنی کلمة پان را در نیافتم بعدا باین نتیجه رسیدم که پان به معنی دامنه است و کمیجانی ها به دامنه تپه و تل و بلندی پان می گویند
این اشعار را بطور حضوری از مردان و زنان کمیجان شنیده ام و برخی را نیز از پایان نامه های دوستان کمیجانی گردآوری کرده ام که منبع و ماخذ آن در انتهای کتاب فرهنگ کمیجان مشخص شده است .
از عزیزان خواننده انتظار دارم برای تکمیل شده این مجموعه مرا یاری نمایند .